Tylko trzy składniki – dokładnie tyle wystarczy, aby przyrządzić orzeźwiającą, słodko-kwaśną lemoniadę – napój, który w czasie letnich upałów gasi pragnienie lepiej niż woda. Jak działa na organizm i czy mimo zawartości cukru, warto ją pić? Co zawiera czarna lemoniada i jakie ma właściwości? Zapraszamy do lektury artykułu, w którym przedstawiamy kilka bardziej i mniej znanych faktów oraz ciekawostek na temat tego popularnego napoju chłodzącego.
Kto to wymyślił
Ten, kto wymyślił przepis na lemoniadę, powinien być dobrze zapamiętany, jednak jego nazwisko jest nieznane. Wiadomo jedynie, że napojem przypominającym lemoniadę delektowano się już w pierwszym tysiącleciu naszej ery w Egipcie. Napój oprócz wody i cytrusów zawierał daktyle i miód. W XII wieku Egipcjanie popijali kashkab – napój wytwarzany z wody oraz sfermentowanego jęczmienia z dodatkiem mięty, ruty, czarnego pieprzu i liści cytronu (spokrewnionego z cytryną), które odpowiadały za delikatnie cytrusowy posmak. Nieco później pojawił się qatarmizat – mikstura z wody cytrynowej i cukru, a więc napój najbardziej zbliżony do klasycznej lemoniady.
W Europie lemoniada zadebiutowała w II połowie XVII wieku w Paryżu, gdzie była oferowana przez ulicznych sprzedawców. Choć lemoniada jest napojem orzeźwiającym, nie służyła jedynie do ugaszenia pragnienia w upalne dni. W paryskich szpitalach używano jej jako lekarstwa uzupełniającego niedobór witaminy C. W XVIII wieku klasyczna lemoniada dotarła do Stanów Zjednoczonych, a w XIX wieku stała się popularna w Anglii.
W Polsce, w schyłkowym okresie PRL-u dużym powodzeniem cieszyła się cytronada – niegazowany napój sprzedawany w małych, przezroczystych woreczkach foliowych, które należało przebić dołączoną do napoju krótką, plastikową słomką. W składzie poza wodą i cukrem był zazwyczaj kwasek cytrynowy oraz barwniki spożywcze.
Klasyczna, owocowa, czarna i dietetyczna
Klasyczna lemoniada cytrynowa lub pomarańczowa to nie jedyne warianty tego orzeźwiającego napoju. Możliwości jest całkiem sporo, a wszystko zależy od naszego widzimisię. Z większością owoców potrzebnych do przygotowania lemoniady nie ma większego problemu, nawet gdy przyjdzie nam ochota na napój, którego bazą będzie melon, arbuz czy też mango. Należy jednak pamiętać, że kwaśne smaki gaszą pragnienie skuteczniej niż słodkie, ponieważ stymulują gruczoły ślinowe mocniej, a tym samym zmniejszają suchość w jamie ustnej. W upalne dni warto więc przyrządzić lemoniadę cytrusową lub rabarbarową.
Najbardziej zaskakującą odmianą napoju jest lemoniada czarna, która zawdzięcza swoją nazwę jednemu ze składników. Jest nim węgiel aktywny, dzięki któremu lemoniada zyskuje właściwości detoksykujące i oczyszczające organizm z toksyn. Dodatkowo pomaga w walce z wszelkimi dolegliwościami żołądkowymi, wspiera prawidłową pracę nerek, ma pozytywny wpływ na poziom cholesterolu i jest polecana osobom, które chcą zrzucić zbędne kilogramy. Kuracja oczyszczająca za pomocą czarnej lemoniady trwa z reguły 2-3 tygodnie i wymaga stosowania ściśle określonej dziennej dawki. Jednak zanim zaczniemy pić czarny, cierpki napój, warto skonsultować to z lekarzem, tym bardziej jeśli zażywamy regularnie przepisane leki.
Do serwowania lemoniady wykorzystuje się najczęściej szklane dzbanki. W transparentnym naczyniu lemoniada prezentuje się najlepiej. Bardzo wygodnym i jednocześnie stylowym naczyniem na lemoniadę są wyposażone w kranik dozowniki do soków i napojów, które sprawdzają się doskonale nie tylko w kawiarniach, hotelach i cateringu, ale także w gospodarstwach domowych.
Lemoniada jest składnikiem kilku popularnych, z reguły wysokoprocentowych drinków. W Stanach Zjednoczonych jest częścią kultowego napoju Arnold Palmer, który składa się w równych częściach z lemoniady i mrożonej herbaty. Nazwa napoju jest hołdem dla amerykańskiego golfisty, który zamówił taki ten specyficzny mix po turnieju U.S. Open w 1960 roku.
Warto czy nie warto
Czas odpowiedzieć na tytułowe pytanie. Odpowiedź jest oczywista: warto! I to z wielu powodów. Walory orzeźwiające i smakowe to jedno, jednak ważniejsze są z pewnością właściwości prozdrowotne lemoniady. Klasyczny napój na bazie lub z dodatkiem cytrusów zawiera sporo witaminy C, która jest skutecznym antyoksydantem. Kwas askorbinowy ma pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i nerwowy, poprawia wchłanianie żelaza w przewodzie pokarmowym oraz pomaga zwalczać chorobotwórcze bakterie. Lemoniada spożywana rano pobudza, nawadnia i stymuluje pracę układu pokarmowego.
Jeśli ze względów zdrowotnych lub dietetycznych unikamy cukru, zdrowszą i mniej kaloryczną wersję lemoniady możemy przyrządzić, zastępując cukier ksylitolem, stewią lub naturalnym miodem. Czy warto sięgać po lemoniady oferowane w sklepach? I tak, i nie. Wszystko zależy od składu. Jeśli jest krótki i nie zawiera podejrzanych dodatków oraz nienaturalnych słodzików, na pewno nie zaszkodzi. Jednak najlepiej zrobić lemoniadę samodzielnie. Wystarczy, że zadbamy o świeże owoce i zioła, takie jak mięta lub rozmaryn.