O tym, że sos cytrynowy to idealny dodatek do ryby wie zapewne większość czytelników naszego bloga. Nie jest to jednak jedyna możliwość jego wykorzystania, tym bardziej że można go przyrządzić na kilka różnych sposobów. Dziś poznamy jeden z nich, a właściwie będzie to potrawa, która z dodatkiem tego charakterystycznego, prostego sosu smakuje wyśmienicie. Na początek zajmiemy się cytryną – składnikiem odpowiedzialnym za smak i aromat. Mimo że jej właściwości są powszechnie znane, poświęcimy cytrynie trochę miejsca, przypominając o tych, które są najważniejsze.
Cytrynowa historia
Cytryna zwyczajna, zwana również właściwą, pochodzi z południowo-wschodnich Chin, chociaż niektóre źródła wskazują na północno-wschodnie Indie. Wydaje się to wielce prawdopodobne, ponieważ jest krzyżówką limonki z cedratem, który rósł pierwotnie u podnóża Himalajów. W V wieku n.e. cytryna trafiła do Mezopotamii, a kilkaset lat później gaje cytrynowe pojawiły się w Palestynie i Egipcie, a następnie w Europie oraz krajach śródziemnomorskich, gdzie uprawiana jest często jako roślina ozdobna. Do Ameryki przywiózł je prawdopodobnie Krzysztof Kolumb. Od kilkuset lat jest jednym z najpopularniejszych owoców cytrusowych na świecie. Najwięcej plantacji znajduje się aktualnie w Meksyku (33% światowej produkcji), Argentynie, Stanach Zjednoczonych (szczególnie w Kalifornii i na Florydzie), we Włoszech, w Hiszpanii i Grecji. Owoce oraz skórka cytrynowa są wykorzystywane w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Jako roślina ozdobna uprawiana jest w szklarniach, palmiarniach i mieszkaniach zarówno w ciepłym, jak i umiarkowanym klimacie. W Polsce jest popularną rośliną doniczkową i ma nawet swoją odmianę, zwaną skierniewicką.
Nadzwyczajna cytryna zwyczajna
Choć jest cytryną zwyczajną, jej skład i właściwości nie są z pewnością przeciętne. Prozdrowotne działanie cytryny jest bardzo szerokie, a możliwości kulinarnego wykorzystania mnóstwo. Mimo że składa się głównie z wody i węglowodanów, zawiera również pektynę – błonnik pokarmowy, który ma pozytywny wpływ na poziom cukru we krwi. Jest dobrym źródłem wielu witamin i mikroelementów. Dominującą witaminą jest oczywiście witamina C. 100 gramów owocu zawiera 53 mg tego cennego składnika. Ponadto w cytrynie znajdują się witaminy A i E oraz witaminy z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna i kwas foliowy). Wśród minerałów największy udział mają potas (aż 138 mg), wapń, fosfor i magnez.
Witamina C wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, neutralizuje wolne rodniki, pomaga zwalczać stany zapalne dróg oddechowych oraz infekcje organizmu. Wysoka zawartość potasu wspiera walkę z nadciśnieniem tętniczym, reguluje poziom cholesterolu, zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca oraz udaru mózgu. Obecne w cytrynie flawonoidy mają właściwości przeciwutleniające i antynowotworowe. W niszczeniu komórek rakowych pomaga również limonen, który wykazuje również działanie antystresowe i jest odpowiedzialny za charakterystyczny zapach owocu. Spożywanie cytryn ma ponadto pozytywny wpływ na kondycję skóry, a odpowiednio rozcieńczony sok z cytryny wykazuje działanie detoksykacyjne oraz minimalizuje objawy niestrawności.
Przepis na sos cytrynowy
Sos cytrynowy to dość popularny sposób wykorzystania cytryny. Pasuje nie tylko do ryby, ale także do drobiu, białych szparagów, brokułów, świeżych sałatek oraz makaronów. Nasza propozycja to sos cytrynowy do spaghetti, które po połączeniu z sosem staje się klasycznym włoskim daniem pochodzącym z Kampanii – górzysto-wyżynnego regionu w południowych Włoszech znanego z przepysznych cytryn. Spaghetti al limone to danie proste, ekspresowe, lekkie i odświeżające, a do jego przygotowania potrzebny jest garnek, patelnia, ręczna wyciskarka do cytryny, tarka z uchwytem do starcia skórki i parmezanu oraz łopatka kuchenna.
Składniki (porcja dla dwóch osób):
- 250 g spaghetti*,
- 1 duża cytryna,
- ok. 50 g oryginalnego parmezanu,
- 1-2 ząbki czosnku,
- 2 łyżki oliwy z oliwek,
- czarny, świeżo zmielony pieprz,
- natka pietruszki.
* zamiast spaghetti można wykorzystać bucatini lub tagliatelle.
W niektórych przepisach sos bazuje na gęstej śmietanie i/lub bulionie.
Sposób przygotowania:
Zaczynamy od ugotowania makaronu we wrzącej i lekko osolonej wodzie. Pilnujemy, aby nie przegapić momentu, w którym będzie al dente. W tym czasie zajmujemy się cytryną, którą należy dokładnie umyć, a następnie zetrzeć skórkę i wycisnąć z niej sok. Następnie rozgrzewamy na patelni oliwę, dodajemy drobno posiekany czosnek, a po chwili większą część startej skórki cytrynowej. Gdy makaron będzie gotowy, przekładamy go włoskim zwyczajem na patelnię, a w garnku zostawiamy trochę wody. Wlewamy sok z cytryny i całość dokładnie mieszamy lub podrzucamy. Dodajemy stopniowo połowę startego parmezanu i podlewamy wszystko odrobinę wody po makaronie. Mieszamy, podgrzewamy jeszcze chwilę i gotowe! Po przełożeniu spaghetti na talerze posypujemy każdą porcję resztą parmezanu i skórki z cytryny oraz oprószamy dość grubo zmielonym pieprzem i posypujemy posiekaną natką pietruszki. Serwujemy z lampką wytrawnego, białego wina.
Lemon curd
Lemon curd nie jest typowym sosem cytrynowym. Ten brytyjski, słodko-kwaśny specjał przypomina raczej gęsty krem lub budyń. Składa się z soku oraz startej skórki z cytryny, jajek, masła i cukru. Wykorzystuje się go najczęściej do przekładania ciast i tortów, wypełnienia tarty cytrynowej oraz dekoracji muffinek i deserów. Świetnie smakuje na kanapkach z jasnego pieczywa oraz naleśnikach z owocami.